Νεοπλαστικισμός

Νεοπλαστικισμός: ή de Stijl (το ύφος, το στυλ) είναι καλλιτεχνικό ρεύμα που εμφανίστηκε περίπου τη περίοδο 1917-1920 στην Ολλανδία. Πολλές φορές αναφέρεται κι ως κίνημα. Οι νεοπλαστικιστές επιδίωξαν να εκφράσουν ένα νέο ουτοπικό ιδανικό, πνευματικής αρμονίας και τάξης. Βασικό χαρακτηριστικό του, είν' η αφαίρεση, σε βαθμό που χρησιμοποιούνται θεμελιώδεις φόρμες και σχήματα, κάθετες κι οριζόντες γραμμές ταυτόχρονα με τη χρήση σχεδόν αποκλειστικά βασικών χρωμάτων (κόκκινο, μπλε, κίτρινο, λευκό και μαύρο).

Το κίνημα θεωρείται πως επηρεάστηκε σημαντικά από τη νεοπλατωνική φιλοσοφία του μαθηματικού M. H. J. Schoenmaekers, που μάλιστα επινόησε και τον όρο. Το 1920 ο Πιέρ Μοντριάν, ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος, δημοσίευσε το μανιφέστο της ομάδας υπό τον τίτλο "Νεο-πλαστικισμός". Ήδη όμως από το 1917 κι εως το 1928, ο ζωγράφος Theo Van Doesburg εξέδιδε το περιοδικό τέχνης de Stijl διαδίδωντας τη φιλοσοφία και τις τεχνικές των νεοπλαστικιστών.

Θεωρείται πως επηρέασε σημαντικά το αρχιτεκτονικό σχέδιο, το σύγχρονο design καθώς και το ύφος του μεταγενέστερου κινήματος Μπαουχάους. Συχνά, ανάμεσα στους καλλιτέχνες που υπηρέτησαν το κίνημα αναφέρονται κι οι αρχιτέκτονες J. J. P. Oud και Gerrit Rietveld.

Πέρα από την επίδραση του κινήματος στις εικαστικές τέχνες και το σχέδιο, καταγράφεται κι η (ασθενής) επιρροή του στη μουσική. Ο Δανός συνθέτης Jakob van Domselaer (1890-1960) συνδεόταν φιλικά με τον Μοντριάν και δημιούργησε σειρά μουσικών έργων βασισμένων στις αρχές του νεοπλαστικισμού.

Θεωρείται πως έπαψε να υφίσταται περίπου το 1931.